Μελίνα Μερκούρη.

Από την Χριστίνα Αλαμάνου.

Έχουν περάσει 17 χρόνια μετά τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη. Εμείς, τα παιδιά του Πειραιά θέλουμε  να βγούμε αυτή την Κυριακή στους δρόμους,  και φωνάξουν  δυνατά… Μελινάκι μας λείπεις!

 

Ήταν η μοναδική Στέλλα. Η εκθαμβωτική Ίλια. Η αισθαντική Φαίδρα. Η ξεχωριστή Μπλανς Ντυμπουά. Η ψιλόλιγνη αγέρωχη φιγούρα της και το ταπεραμέντο της, έστρεψαν το βλέμμα όλου του πλανήτη στη χώρα που λέγεται Ελλάδα. Ήταν η γυναίκα που το κάπνισμα στο δρόμο το έκανε στυλ, μιλούσε κοιτώντας τον άλλον στα μάτια, γελούσε, έκλαιγε, ονειρευόταν, τσακωνόταν, ερωτευόταν, διεκδικούσε …Με λίγα λόγια, Ζούσε! Αυτή ήταν η  Μελίνα , η Μελίνα όλων των Ελλήνων!

Η τέχνη  να συνομιλεί ισότιμα με όλους ήταν τα πρώτα μαθήματα που πήρε από τον παππού της και τότε Δήμαρχο Αθηναίων Σπύρο Μερκούρη. Κοντά του έκανε της πρώτες δημόσιες εμφανίσεις  μαθαίνοντας  να στήνεται με αμίμητο στυλ απέναντι σε αγνώστους. Οι γονείς της,  ο  Σταμάτης Μερκούρης, που διατέλεσε Υπουργός και βουλευτής, και η μητέρα της Ειρήνη Λάππα χώρισαν νωρίς, αφού απέκτησαν άλλο ένα παιδί, τον αδελφό της Μελίνας, Σπύρο Μερκούρη.

Η μικρή Μελίνα μεγαλώνει με τον παππού της και η πόρτα του αρχοντικού παραμένει ανοιχτή για όλους. Πρόσωπα της πολιτικής και των τεχνών επισκέπτονται καθημερινά το σπίτι του. Οι στιγμές ηρεμίας για την οικογένεια ήταν λίγες και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Μελίνα στην αυτοβιογραφία της, ‘’ κανένα παιδί δεν θα μπορούσε να ελπίζει σε ιδανικότερη αταξία’’. Από μικρή ήταν η πιο ξανθιά και η πιο ψηλή από τα άλλα κοριτσάκια της ηλικίας της, παιδί αρκετά ανήσυχο και αντιδραστικό. Ως μαθήτρια στο Μαράσλειο δεν τα πήγαινε ποτέ καλά, το σκασιαρχείο ήταν μέσα στις καθημερινές της δραστηριότητες. Μόλις πέντε ετών, μπροστά σε ένα καθρέφτη,  κάνει τη πρώτη θεατρική της πρόβα  καταφέρνοντας να κυλήσουν δάκρυα από τα μάτια της την κατάλληλη στιγμή πείθοντας έτσι τους γονείς της να αποκτήσει αυτό που επιθυμούσε.

Στα 14 της χρόνια ερωτεύεται τον ηθοποιό Σπύρο Παππά και 17 ετών  γνωρίζει τον βαθύπλουτο Πάνο Χαροκόπο που την ερωτεύεται τρελά.  Ο Χαροκόπος παίρνει διαζύγιο από τη γυναίκα του και η Μελίνα του θέτει όρο πως θα τον παντρευτεί αν της παραχωρήσει γραπτώς την άδεια να γραφτεί σε σχολή θεάτρου. Παντρεύονται κρυφά και ταχυδρομούν ένα λακωνικό τηλεγράφημα στους γονείς της. ‘’Γάμος Ετελέσθη’’.

Η Μελίνα για άλλη μια φορά τα καταφέρνει. Το Σεπτέμβριο του 1938 γίνεται δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.

Η συντηρητική ζωή της Ελληνίδας νοικοκυράς δεν ταίριαζε στην ιδιοσυγκρασία της. Ο γάμος της εξακολουθούσε να υφίσταται παρόλο τους θυελλώδεις έρωτες που ζούσε. Δεν έκρυψε ποτέ τις σχέσεις και μιλούσε πάντα ανοιχτά για τους άνδρες της ζωής της. Ο  Πύρρος Σπυρομήλιος, αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, ήταν ο μεγάλος έρωτας της Μελίνας Μερκούρη, ο ωραίος άνδρας που κυρίευσε το μυαλό και την καρδιά της. Είχε γραφτεί κάποτε ότι ο Πύρρος Σπυρομήλιος είχε πήρε το καράβι του πολεμικού ναυτικού που κυβερνούσε ο ίδιος και πήγε στη Μασσαλία μόνο και μόνο για να τη συναντήσει.

Στο Παρίσι γνωρίζει τον Μαρσέλ Ασάρ. Η Μελίνα εμφανίζεται στη θεατρική σκηνή της Πόλης του Φωτός και πίνει καφέ με τον Ζαν Κοκτώ, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, την Κολέτ, τη Φρανσουάζ Σαγκάν.

Η Γκρέτα Γκάρμπο , η Πασιονάρια και η Εντίθ Πιαφ υπήρξαν τρία μυθικά πρόσωπα για την ίδια. Τις θαύμαζε, τις λάτρευε και τις αγαπούσε, την πρώτη για την τέχνη της τη δεύτερη για τη στάση της και τη δράση της στην  αντίσταση και την Τρίτη για την ανεπανάληπτη φωνή της.

Το 1955 η Μελίνα είναι ήδη μια διάσημη ηθοποιός του θεάτρου. Η πρώτη της κινηματογραφική δουλειά γίνεται στη ιστορική ταινία ‘’ Στέλλα’’ του Μιχάλη Κακογιάννη, ένα θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη διασκευασμένο ειδικά για το στυλ και τον χαρακτήρα της Μελίνας. Η ΣΤΕΛΛΑ προκαλεί τα χρηστά ήθη της εποχής, και γίνεται σύμβολο της γυναικείας χειραφέτησης. Στη ταινία αυτή υποδύεται μια γυναίκα ανυπότακτη που προκαλεί τα χριστά ήθη της εποχής, μιας γυναίκας που αρνείται να παντρευτεί. Η συγκλονιστική σκηνή στο πλευρό του Γιώργου Φούντα αφήνει στην ιστορία του κινηματογράφου, τη ατάκα που ζει και μας στοιχειώνει έως σήμερα.  

Η Μελίνα βρίσκεται υποψήφια για το 1^ο βραβείο γυναικείας ερμηνείας.

Παρότι η επιτροπή αποφασίζει να μη δώσει βραβείο , εκείνη η χρονιά θα σταθεί μοιραία τόσο για την προσωπική της ζωή όσο και για τη Διεθνή της καριέρα.

Το βράδυ εκείνο,  λίγο μετά τα βραβεία, ξεχωρίζει ένα άνδρα στο βάθος , να σπρώχνει και να φωνάζει το όνομά της προσπαθώντας να την πλησιάσει. 

Είναι ο Ζυλ Ντασσέν, ο Τζούλης όπως η ίδια τον αποκαλούσε χαϊδευτικά στη διάρκεια της κοινής τους ζωής. Ήταν ο μέντορας,   ο άνδρας, ο έρωτας…που άλλαξε για πάντα τη ζωή της.  

Ο φακός λατρεύει την Μελίνα. Η ταινία ‘’Ποτέ την Κυριακή’’  το 1960 της δίνει το εισιτήριο για τη μεγάλη δόξα. Η Μερκούρη επιστρέφει στο φεστιβάλ Κανών, βολτάρει στη Κρουαζέτ , πατάει το κόκκινο χαλί, φωτογραφίζεται , χαμογελάει παρέα με τον σύντροφό της Ζυλ Ντασσέν παίρνοντας  το 1^ο βραβείο γυναικείας ερμηνείας για την ταινία. Το Πειραιώτικο γλέντι μεταφέρεται στις Κάννες και όλος ο τύπος της εποχής κάνει λόγο για το κέφι του ζευγαριού.

Ο Γιώργος Ζαμπέτας παίζει μπουζούκι η Μελίνα παραδίδει μαθήματα χασάπικου ενώ ο Ζυλ Ντασσέν χορεύει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Λέγεται ότι εκείνο το βράδυ το ζευγάρι έσπασε 4.000 ποτήρια από τρελό κέφι.

Η ταινία προτείνεται  για 5  Όσκαρ που το κερδίζει ο Μάνος Χατζιδάκις για την μουσική του.

Το 1961 ο Ζυλ Ντασσέν χαρίζει στη Μελίνα τη ‘’Φαίδρα’’ όπου τη μουσική υπογράφει ο Μίκης Θεοδωράκης και η Μελίνα πρωταγωνιστεί με τον σταρ του Χόλιγουντ Άντονι Πέρκινς. Για τις ανάγκες των γυρισμάτων χρειάστηκε ο χώρος του βρετανικού μουσείου όπου βρίσκονται τα γλυπτά του Παρθενώνα.  Οι Βρετανοί ζήτησαν να πληρωθούν προκειμένου να επιτρέψουν στο Ελληνικό συνεργείο να κινηματογραφήσει την αίθουσα με τα γλυπτά. Η Μελίνα θυμώνει και στο μυαλό της γεννιέται η ιδέα της επιστροφής των Μαρμάρων.  Ο Ζυλ Ντασσέν παίρνει διαζύγιο από την βιολονίστα Μπεατρίς Λόουνερ και το 1966 παντρεύεται την Μελίνα με πολιτικό γάμο στην Ελβετία…..

Τον Απρίλιο του 1967 το Αμερικανικό περιοδικό LIFE κυκλοφορεί με την Μελίνα στο εξώφυλλο του να είναι ξυπόλητη και να χορεύει κρατώντας ένα κομπολόι στα χέρια. Είναι η ‘’Ίλλια Ντάρλινγκ’’ που εκείνη τη περίοδο ανέβαινε με εξαιρετική επιτυχία στο Μπρόντγουεη και η Μερκούρη πρωταγωνιστούσε μαζί με τον Νίκο Κούρκουλο.

Τα μεσάνυχτα της 21^ης Απριλίου του 1967, ο Μάνος Χατζιδάκις τηλεφωνεί στη Μελίνα. Την πληροφορεί ότι έγινε  πραξικόπημα . Οι συνταγματάρχες είχαν κυκλοφορήσει τουριστικά φυλλάδια πουλώντας την Μελίνα ως ατρακτιόν της Ελλάδας.  Η Μελίνα Μερκούρη αντιδρά. Δηλώνει στον ξένο τύπο ότι δεν μπορεί πλέον να τραγουδάει και να χορεύει ως ανέμελη Ελληνίδα γιατί στη χώρα της κυβερνούσαν το στρατοδικείο και τα βασανιστήρια. Η Χούντα της αφαιρεί την Ελληνική Ιθαγένεια.

Ζει εξόριστη στο Παρίσι, κάνει πολιτική περιοδεία σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, γνωρίζει τον Ανδρέα Παπανδρέου, συμμετέχει σε διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, συναυλίες και τραγουδά ενάντια στους συνταγματάρχες. Η χούντα απαγορεύει τα τραγούδια της στην Ελλάδα και δεσμεύει την περιούσια της. Ο θάνατος του πατέρα της το 1968 την βρίσκει στο εξωτερικό. Το 1969, στο θέατρο της Γένοβας γίνεται βομβιστική επίθεση εναντίον της με βόμβα 5 κιλών η οποία και εκρήγνυται, χωρίς ευτυχώς θύματα.  Όταν πεθαίνει η μητέρα της το 1972, της επιτρέπουν την είσοδο στη χώρα για λίγες μόνο ώρες.

Μετά τη πτώση της χούντας επιστρέφει στην Ελλάδα και ως ιδρυτικό μέλος του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος κατεβαίνει το 1974 υποψήφια Βουλευτής στη Β’ περιφέρεια Πειραιά αλλά χάνει την έδρα για 33 ψήφους. Το Νοέμβριο του 1977 εκλέγεται βουλευτής. Το 1981 η Μελίνα Μερκούρη ορκίζεται υπουργός πολιτισμού. Η υπουργική της καρέκλα παραμένει σταθερή για οκτώ ολόκληρα χρόνια χωρίς να την μετακινήσει ούτε ένας ανασχηματισμός του Ανδρέα Παπανδρέου.

Ένα από τα σημαντικότερα οράματα που θέλησε πάση θυσία να υλοποιήσει υπήρξε η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, που έκλεψε και αφαίρεσε ο Λόρδος Έλγιν και που μέχρι σήμερα δυστυχώς βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ως Υπουργός πολιτισμού έθεσε επίσημα θέμα τον Ιούλιο του 1982 στο Μεξικό, στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO. Ο στόχος μετατράπηκε σε αγώνα και αυτός ο αγώνας δεν σταμάτησε μέχρι τον θάνατό της.

Καταβεβλημένη από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης. Ήταν  απόγευμα Κυριακής της 6^ης Μαρτίου του 1994 που Μελίνα περνάει στην ιστορία... 

Κηδεύτηκε δύο ημέρες μετά,  με τιμές Πρωθυπουργού , στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Η είδηση του θανάτου της έκανε το γύρω του κόσμου προκαλώντας εκδηλώσεις συγκίνησης.  Ο Διεθνής τύπος πλημμύρισε από Ελλάδα ‘’ Η τελευταία Ελληνίδα Θεά’’ ήταν ο ενδεικτικός τίτλος της Ιταλικής εφημερίδας Κοριέρε ντελα Σέρα….

Την ώρα της κηδείας της τα θέατρα και τα μαγαζιά στο Brodway παρέμειναν κλειστά ενώ η 6^η Μαρτίου, ημέρα του θανάτου της, έχει ορισθεί από την UNESCO ως παγκόσμια ημέρα Πολιτισμού.

Η πολύμορφη προσωπικότητα της,  η  αγωνίστρια της Δημοκρατίας, η σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, η πολιτικός , που σημάδεψε με την παρουσία της τον πολιτισμό της Ελλάδας, έζησε μια ζωή όπως την ήθελε…γεμάτη οράματα, ελπίδες, αγωνίες, έρωτες , συγκρούσεις και αγώνες…

Μελινάκι, Σ’ ευχαριστούμε…

Be a Fan